Ánh Đạo Vàng

Từ hôm Thái Tử dạo qua
Ca-Tỳ-La-Vệ về nhà không vui
Cơm ăn nuốt chẳng thể trôi
Sơn hào hải vị ôi thôi chẳng thèm
Tiếng đàn như nỗi niềm riêng
Như ai than khóc  sầu thêm trong lòng
Da-Du nước mắt lưng tròng
Hỏi chồng sao lại đem lòng nghĩ suy?
Dù sảy ra những chuyện gì
Thì tình ta vẫn nguyên si ngọt ngào
“Em ơi hạnh phúc làm sao?
Một ngày già bệnh ta nào còn em
Chân ta không bước nổi lên
Mắt em chẵng rõ để nhìn thấy ta
Đôi tay như ngọc như ngà
Để rồi khô cứng tựa là cành khô
Hạnh phúc ta vẫn mong chờ
Chỉ là tạm bợ bây giờ mà thôi
Không đi mãi hết muôn đời
Bởi già sẽ đến ta thời tránh sao?
Đêm ấy Thái Tử ngán ngao
Nằm không chợp mắt tâm nào yên đây
Đức vua nằm mộng lạ thay
Thái Tử sắp sữa đến ngày xuất gia
Vua truyền thị nữ múa ca
Giữ chân Thái Tử trong tòa cung Vui
Thái Tử tâm trí không nguôi
Vào triều xin được ra nơi cổng thành
Tịnh Phạn Vương chấp thuận lòng
Nghĩ rằng Thái Tử du hành hiểu hơn
Thấy dân cảnh khổ mà thương
Chấp nhận Thái Tử đi đường hôm sau
Thái Tử giã dạng buôn thầu
Cùng hầu Xa - Nặc tâm đầu đi ra
Cảnh tượng lạ lại diễn ra
Kẻ buôn, kẻ bán hát ca đầy đường
Người thì xếp bán một phương
Người thì gồng gánh, phố phường chật đông
Lại có xe ngựa đầy bông
Kết hoa đỏ rực Ngài trông lạ kỳ
Chân Ngài cứ thế bước đi
Hình như có tiến rầm rì than đau
Xa-Nặc! Ta lại xem mau!
Trời ơi người ấy sao đau như này?
Mặt thì trắng bạch như mây
Mình run cầm cập, hai tay quắp vào
Hơi thở gấp gáp làm sao?
Miệng thời méo xệch mắt sao trợn trừng?
Lại ho liên tiếp không ngừng
Than la đau đớn “ ai dùm cứu tôi”
Xa-Nặc nói rõ đầu đuôi
“Đó là căn bệnh hành người nằm đây
Lúc khỏe họ cũng như ai
Thân hình tráng vệ mặt mày vui tươi
Hôm nay mạnh khẻo an vui
Ngày mai gặp bệnh không người nghé thăm
Đậu mùa, dịch tả, lao, phong
Là bệnh truyền nhiễm nếu gần sẽ lây
Bệnh này chết khó toàn thân
Chóc chày, ghẻ lở mỗi ngày một đau
Không người cứu nổi được đâu
Bệnh rồi sẽ chết đớn đau khắp người”
Thái Tử nghe nói xong rồi
Tâm thần kinh ngạc, cuộc đời khổ thay!
Xa xa chuyện lạ gì đây?
Đoàn người than khóc thảm thay vô cùng
Thái Tử, Ngài thấy lạ lùng
Sao người ta lại khiêng  thùng làm chi?
Mấy người họ nói cái gì?
“Ma ra, cầu nguyện chuyện chi thế này ?”
Sao có người nằm ở đây?
Im lìm bất động hai tay chéo vòng
Miệng thời hơi mở, hở răng
Má thời thóp lại mắt không chịu nhìn
Sao người ấy cứ nằm im?
Sao người ta lại đi tìm chỗ thiêu?
Xa-Nặc nói rõ mọi điều
“Người ấy đã chết đem thiêu nơi này”
Mới sinh ai cũng ẵm tay
Rồi thành trẻ nhỏ ngày ngày đùa vui
Lớn lên làm chủ cuộc đời
Hưởng nhiều dục lạc giữa nơi cõi trần
Có khi khổ ải trầm luân
Nổi trôi bèo bọt thăng trầm xuống lên
Cái già dần đến khổ thêm
Tinh thần mỏi mệt thân liền héo hon
Và khi bệnh đến chẳng còn
Xác thân rời rã hao mòn ngày đêm
Tinh thần suy sụp càng thêm
Bệnh càng thêm bệnh nằm liền một nơi
Chờ ngày Quỷ đến gọi mời
Hai tay buông xuống mắt thời nằm im
Không ai thoát nỗi cảnh trên
Sinh, lão, bệnh, tử  không quên người nào”
Nghe song Thái Tử ngán ngao
Có ngày ta cũng nằm sào hỏa thiêu?
Vợ xinh, cung ngọc, bạc tiêu
Cuối cùng tay trắng tụy tiều ra đi
Thân không bền vững được gì
Cuộc đời giả tạm khác chi tiệc tàn
Đắm say dục lạc trần gian
Để rồi cái chết vô vàn khổ đau
Ngước nhìn trời thắm biển sâu
Trong lòng Thái Tử âu sầu lắm thay
Lệ kia khóe mắt tràn đầy
Lòng từ trỗi dậy nơi này đã ghi
Tình thương nhân loại từ bi
Người như hiểu rõ những gì thế gian
Khổ đau hạnh phúc sẽ tàn
Thú vui rồi cũng dần tan theo ngày
Chia ly hội ngộ là đây
Trẻ trung xinh đẹp có ngày tàn phai
Đời chỉ ngày một ngày mai
Sông kia cạn nước có ngày đầy thôi
Về đi hỡi Xa-Nặc ơi!
Ta đây đã hiểu nhiều rồi thế gian
Đi tìm chân lý vô vàn
Là đường an lạc cho toàn chúng sinh

11

Sau lần du ngoạn ngoại thành
Khi về Thái Tử một mình trầm suy
“Cung Vui” giờ chẳng nghĩa gì
Đàn ca, múa nhạc, thiết chi bây giờ
Tâm người ôm trọn giấc mơ
Tìm đường giải thoát đến bờ an vui
Chúng sinh thoát khổ luân hồi
Người người an lạc rạng ngời niềm tin
Về phòng nghe nặng nỗi niềm
Vợ yêu, con dại có nên tội gì?
Sao ta lại bỏ mà đi
Khác nào chạy trốn những gì ở đây
Người ta yêu đang ngủ say
Con ta vừa mới mấy ngày sinh ra
Tên gọi là La-Hầu- La
Sợi dây ràng buộc chân ta đây rồi
Nhưng mà vợ quý yêu ơi!
Làm sao có thể yên vui riêng mình
Ta nghe nỗi khổ chúng sinh
Ngày đêm quằn quại uốn mình thương đau
Hy sinh hạnh phúc tìm cầu
Chúng sinh điều hưởng một màu an vui
Da-Du em quý yêu ơi
Tình yêu em hãy vì người hi sinh
Ái tình nhỏ hẹp của mình
Sao bằng vũ trụ đang cần tình thương
Ta đi khắp biển bốn phương
Tìm ra chân lý đẫn đường chúng sinh
Ngắm con đang ngủ giấc lành
Sợ con thức giấc nên đành ra đi
Ngoài trời sao sáng lạ kỳ
Cành cây khẽ múa gió thì hòa ca
Trời đất như bỗng giao hòa
Đón chân Thái Tử thật là thân quen
Đến bên chuồng ngựa gọi tên
Này Xa - Nặc hỡi đem Kiền-Trắc ra
Đêm nay ta muốn đi xa
Hầu Xa-Nặc thấy thật là ngạc nhiên
Sao người lại đi trong đêm?
Vỗ vai Xa-Nặc người thêm dặn dò
“Này Xa Nặc chớ nói to
Ta chờ đêm tối không lo ai nhìn
Ta không bịn rịn vợ con
Ta không nhìn nhìn thấy phụ vương đau lòng
Ta đi tìm đạo thành công
Trở về giải thoát dương trần khổ đau
Của toàn nhân loại đang cầu
Chúng sinh thoát cảnh liễu hầu tử sinh”
Xa-Nặc quỳ gối van xin
“Người vì công chúa vì tình phụ vương
Hãy vì Hầu-La đáng thương
Không nhìn cha được vì còn thơ ngây”
Ta nói Xa-Nặc ngươi hay
Vì thương cha mẹ ta đây quyết lòng
Thương người vợ trẻ chờ mong
Thương Hầu- La nhỏ trong lòng nên đi
Thương toàn vũ trụ sầu bi
Ta đi tìm Đạo là vì chúng sinh
Dẹp đi cái nghĩa gối chăn
Bỏ đi vợ đẹp con xinh nơi này
Phụ hoàng khóc kể từ đây
Nhưng lòng ta quyết không quay lại rồi
Không tìm được đạo cứu đời
Ta không về nữa mọi người đừng lo
Xa-Nặc buồn bã đi vô
Dắt con Kiền-Trắc ra chờ Người lên
Vỗ vào gáy ngưạ dặn thêm
“Ngựa ơi con hãy lên đường cùng ta
Ta đi tìm đạo rất xa
Con đường chưa rõ nhưng mà vẫn đi”
Ngồi lên mình ngựa Ngài đi
Xa -Nặc ngồi dưới ngựa phi ra thành
Chạy nhanh như gió, nhẹ tênh
Ngoảnh đầu  nhìn lại kinh thành khuất xa
Tuổi hai mươi chín đang qua
Đi tìm ánh Đạo cũng là tháng hai
Ngày nay mồng chín đẹp trời
Là ngày Thái Tử xa rời hoàng cung
Ngựa đi đến doạn đường cong
Thái Tử cho ngựa dừng chân nơi này
Ngài trao Xa-Nặc liền tay
Áo Hoàng vương quý, sợi dây nạm vàng
Cầm kiếm Thái tử cắt ngang
Tóc mây một nắm đem làm lòng tin
Hãy tâu lại với Phụ vương
Ta đi tìm Đạo con đường sáng tươi
Bởi vì yêu mến mọi người
Kinh thành ta tạm xa dời người thân
Quyết lòng bền chí ngàn lần
Tìm được ánh Đạo yên tâm ta về
Nếu có thất bại không nề
Trước sau cái chết cũng kề mà thôi
Cảm ơn Xa - Nặc nhà ngươi
Mau đưa Kiền -Trắc xa dời nơi đây
Xa - Nặc xin đi cùng Ngài
Để hầu Thái Tử những ngày tiếp theo
Thái Tử cương quyết một điều
Lệnh cho Xa - Nặc về triều gấp ngay
Kiền - Trắc chẳng muốn dời Ngài
Chân trước giậm mãi không quay đầu về
Xa -Nặc bước thật nặng nề
Ngồi trên mình ngựa ê chề não thay
Thái tử vỗ ngựa và vai
“Thôi con về với người này cùng ta”
Ngựa đi chậm chạp đường xa
Người hầu ngoảnh lại sót xa nhìn chàng
Từ đây mỗi kẻ mỗi đàng
Con đường tìm đạo thênh thang đang chờ

12
     
Núi rừng trùng điệp hoang vu
Không người qua lại mịt mù khói mây
Dòng sông cuộn giữ dội thay
Dãy núi dựng đứng ngày ngày vắng tênh
Không có dấu vết bước chân
Hình như chỉ có một mình Ngài qua
Muốn qua ngọn núi phía xa
Chỉ còn một cách tự mà leo lên
Dây gai vây bủa như tên
Nhưng lòng đã quyết Ngài bền tâm đi
Đến dãy  Ra-na-ghi-ri
Là nơi tu tập hiếm khi được nhìn
Họ tu khổ hạnh khó tin
Hành hạ thân xác xích xiềng đớn đau
Có người trời nắng, đêm thâu
Đưa tay lên thẳng qua đầu giữ yên
Đến khi khớp đã yếu mềm
Không còn cử động mục liền mới thôi
Người thì cầm cái dây roi
Đánh vào mình đến máu phòi cả ra
Người hơ rùi đỏ thật là
Đâm vào lồng ngực nghe mà đớn đau
Những ngày khổ hạnh cùng nhau
Thấy không hiệu qua Ngài mau lên đường
Giã từ, Ngài cảm thấy thương
Lựa lời khuyên họ tìm đường khác tu
Năm anh em Kiều Trần Như
Vẫn luôn cương quyết khổ tu như này
Một người trong họ nói ngay
“Trong kinh có dạy tu này thành công
Ép xác khổ cực nhiều năm
Không biết đau đớn nhọc nhằn là chi
Tâm hồn thoát khỏi sầu bi
Tựa như làn gió mà đi lên trời”
Sa môn Tất Đạt Đa cười
“Các người có thấy trên trời mây trôi?
Nguồn từ nơi biển cả thôi
Nhưng nó lại nhỏ xuống nơi cõi trần
Qua từng kẽ lá ngấm dần
Xuống nơi mặt đất chảy dần thành kênh
Từ kênh lại chảy xuống ghềnh
Nhiều ghềnh tụ lại thành sông thành hồ
Đổ về biển cả đang chờ
Tạo thành hơi nước bây giờ là mây
Mỗi lần gặp gió thì bay
Nước lại đổ xuống vòng xoay mãi vòng
Kiếp người có có không không
Khi phước báu đến được sanh cõi trời
Phước báu khi hết quả rồi
Luân hồi xoay chuyển lại rơi xuống trần
Xin đừng hủy hoại xác thân
Tâm hồn trong sáng tinh thần mới cao”
Nhà tu khổ hạnh thêm vào
“Nếu Người có sẵn đường nào tốt hơn
Nói ra cho rõ nguồn cơn
Chỉ chúng tôi biết thiệt hơn chỗ nào?”
Đức Thích Ca  khẽ cúi chào
Lòng buồn tự hỏi”biết sao bây giờ?”
Con đường tìm đạo đang chờ
Bước chân giải thoát còn mờ nơi đâu?

13

Núi rừng xanh thẫm một màu
Ngài dừng chân lại phía sau sườn đồi
Hoa kia tắm nắng mặt trời
Khi nào phiền muộn mất rồi hương thơm?
Những con chim nhỏ dễ thương
Thú vui rong ruổi sớm hôm theo bầy
Được tắm mình dưới khí trời
Trong xanh êm dịu muôn đời đẹp tươi
Có bao giờ muốn đổi đời?
Tìm những thứ khác quý nơi xa mờ
Bao giờ ruồng bỏ giấc mơ?
Chán không hót nữa tìm bờ khác bay
Ngài đang đứng ở nơi đây
Bỗng Ngài nhìn thấy dưới ngay sườn đồi
Một đàn cừu chạy tơi bời
Đi đằng sau chúng có người đang chăn
Một con cừu nhỏ lanh chanh
Vấp phải hòn đá ngã kềnh ngay ra
Cừu mẹ đau đớn xót xa
Đứng nhìn ngơ ngác biết là sao đây?
Đức Thích Ca chạy tới ngay
Ôm con cừu nhỏ trong tay giỗ dành
Hỏi thăm mới biết được rằng
Hôm nay làm lễ cúng Thần ở cung
Một đàn Cừu nhỏ đi cùng
Những chú Dê đẹp sau lưng theo vào
Họ lấy máu của dê, cừu
Hy sinh làm lễ cúng cầu thần linh
Đức Thích Ca thấy sự tình
Nên Ngài cương quyết “Vậy mình cùng đi”

14

Kinh thành Vương Xá diệu kỳ
Vua Tần cai trị tên Bà-Sa-La
Cổng thành quân lính nhìn ra
Thấy người hiền hậu vẻ là phương phi
Liền mở cổng để Người đi
Mà nghe họ nói thầm thì với nhau
“Không biết người đến từ đâu?
Mặt mày phúc hậu nhìn lâu muốn gần
Sao nhìn giống một vị thần
Mới vừa xuất hiện nơi thành chúng ta”
Gặp vua Tần-Bà-Sa-La
Cùng người quyền quý là Bà-la-môn
Họ đang cung kính đứng bên
Cùng bàn hương án khấn lên những lời
“Hỡi thần linh của chúng tôi
Đây đàn cừu nhỏ dâng người dùng cho
Máu tươi tinh khiết đang chờ
Tay người nhúng rửa mà xua giận hờn
Đừng gieo họa nữa thiệt hơn
Chúng tôi dâng trọn món ngon cho Người”
Đức Thích Ca vội ngăn lời
“Xin đừng giết chúng nghe tôi phân bày
Trên đời ai cũng giống ai
Chúng sinh cũng bản tính này như ta
Người còn ham sống chẳng là
Con vật cũng vậy nó là sinh linh
Khác ta chỉ ở dáng hình
Nó cũng sợ hãi khi mình đớn đau
Muôn loài có khác chi nhau
Mong cấu sự sống thật lâu trên đời
Thú người, người thú chết rồi
Đầu thai làm kiếp thú, người là duyên
Làm điều phước thiện gặp tiên
Làm điều ác độc tất nhiên đọa đầy
Thân làm kiếp thú suốt ngày
Quả nhân, nhân quả đời đời quẩn quanh
Lấy máu con vật hiền lành
Để đem dâng cúng vị thần làm chi
Nếu gặp Thần thiện thì nguy
Ngài không tha tội ta thì làm sao?
Bởi giết sinh mạng quá nhiều
Dù là loài vật nhưng đều đáng thương
Còn gặp thần ác thì thường
Bao nhiêu mạng sống có lường đủ không?
Dù giết nhiều thú cúng dâng
Cũng không sao đủ bởi lòng quá tham
Tội ai gieo lấy phải mang
Nghiệp chướng phải trả ai màng gánh cho
Luật nhân quả vẫn đang chờ
Cho người có tội không chừa ai đâu”
Nghe xong Tần vương gật đầu
Bà-la-môn cũng cúi đầu kính tôn
Vua Tần với Bà-la-môn
Lệnh thả cừu với dê con đi liền
Chắp tay như được gặp tiên
Mời người sáng suốt trở liền về cung
Được nghe Người kể đời mình
Nhà vua cảm phục tấm lòng biết bao
Mời Người ở lại truyền trao
Giúp ông trị nước cùng nhau hưởng quyền
Đức Thích Ca  từ chối luôn
“Cảm ơn ông đã thương nhường cho ta
Ngai vàng ta đã dời xa
Cung son, điện ngọc, cha già, vợ yêu
Vì tai nghe gọi rất nhiều
Đau thương nhân loại sớm chiều cuộn dâng
Xin ngài đừng níu bước chân
Khi nào chân lý sáng ngần chói qua
Tôi nhìn thấy được mọi nhà
Con đường trở lại tôi qua nơi này
Đáp đền tình nghĩa của ngài
Giờ xin từ giã mai này gặp sau”
Vua Tần cung kính cúi đầu
“Chúc  Người đắc đạo nguyện cầu bình an
Khi nào chân lý rỡ ràng
Mong Người quay lại truền mang Đạo về”
Từ đây hiểm trở sơn khê
Tay cầm bình bát mải mê giữa đời
Tình thương tràn ngập trong Người
Quyết lòng tìm Đạo xây đời nở hoa

15

Từng năm thấm thoát trôi qua
Phong sương phủ kín lớp da sạm màu
Gậy Ngài chống đã mòn sâu
Vì thời gian đã qua mau mỗi ngày
Nghe được ở gần nơi đây
Có khu rừng đẹp có Thầy tài ba
Thầy tên là A-La-La
Uất-Đầu-Lam-Phất thiết tha dạy đời
Đức Thích Ca tìm đến nơi
Cùng Thầy tu tập một thời gian lâu
Vẫn không thỏa nguyện ý cầu
Người bèn từ giã rừng sâu kiếm tìm
 Người đã tự nhủ trong tim
“Đạo này có lẽ ta tìm trong ta”
Nơi xứ Phật-đà-gia-da
Khu rừng Người chọn để mà học tu
Đường đi hiểm trở xa mù
Đêm ngày nghiền nẫm cách tu cứu đời
Bình minh chưa ló mặt người
Hoàng hôn tắt lịm mặt trời ngủ yên
Và rồi đến quá nửa đêm
Người ngồi tĩnh lặng tham Thiền nơi đây
Mặc cho nóng lạnh mỗi ngày
Mặc cho thời khắc đổi thay hàng giờ
Mặt trời có lặn, có mờ
Người vẫn ngồi đó hàng giờ lặng im
Nhiều khi nhập định, tham Thiền
Người quên ngày tháng từ đêm qua ngày
Không ăn, không ngủ chẳng hay
Từng năm như thế ngày ngày cứ trôi
Giờ khất thực lại đến rồi
Ngài chỉ ăn vội trái cây đỡ lòng
Khát khao tìm ánh Đạo xong
Quay về giải cứu chúng sinh muôn loài
Thoát khỏi đau khổ trần ai
Quên ăn, mất ngủ hình hài kém suy
Mỗi ngày sức một yếu đi
Không còn thấy vẻ phương phi ngày nào
Dáng Người ốm yếu xanh xao
Thân hình người chẳng khác nào cây khô
Đến giờ khất thực đang chờ
Tay cầm bình bát mắt mờ chân run
Người đi đến một đoạn đường
Gối liền qụy xuống không còn biết chi
Bỗng đâu có bóng người đi
Thấy người nằm đó họ thì tới ngay
Bao da đựng sữa trên tay
Đổ vào trong miệng lạ thay, diệu kỳ
Người liền tỉnh dậy tức thì
Hồng hào sắc mặt tướng thì tốt thay
Người chăn cừu sụp lạy Ngài
Tưởng là Thần núi qua đây thử lòng
Rồi họ lùi lại phía trong
Dịu dàng người gọi nghe lòng sướng vui
Đức Thích Ca – nở nụ cười
Gương mặt phúc đức rạng ngời lòng bi

17

Ngôi làng nhỏ Xờ - Na - Ni
Gần dòng sông gọi tên Ni - Liên - Thuyền
Nơi Người tu tập ngày đêm
Có người vợ trẻ dịu hiền lắm thay
Nàng Tu-Xà-Đa nơi này
Vừa sinh con nhỏ bé trai đầu lòng
Nàng vui thỏa nguyện ước mong
Sửa soạn mâm lễ sữa dâng cúng Thần
Tạ ơn vì thỏa chờ mong
Đi ngang xuống núi nàng dừng nơi đây
Ngồi ngay dưới một gốc cây
Xếp bằng chân để hai tay xuống đùi
Lưng ngồi thẳng mặt sáng ngời
Dáng tuy gầy yếu vẻ người phương phi
Ngạc nhiên nàng đã nghĩ suy
“Chắc là Thần núi” - nàng quỳ lạy ngay
Nàng cầm bình thủy trên tay
Rót vào bình bát để ngay bên Ngài
Thành tâm dâng cúng xong rồi
Ngài ngồi uống sữa mỉm cười tạ ơn
Uống xong sức khỏe lạ thường
Trí não Người bỗng trở nên sáng bừng
Đức Thích Ca đã hỏi rằng
“Người vừa đem đến cúng đường là chi
Sao mà ngon đến lạ kỳ?”
Thiếu phụ sung sướng vội quỳ nói ngay
“Sữa này con nấu dâng Ngài
Bằng thứ gạo tốt cùng vài lá thơm
Hoa quý được hái trong vườn
Hòa cùng sữa nấu tạo hương vị này
Tạ ơn Người đã ban đây
Cho con một đứa bé này thỏa mong”
Đức Thích Ca lại nói rằng
Ta đây chẳng phải là thần thánh đâu
Thân là Thái Tử đã lâu
Nhưng lòng nghe gọi nỗi đau nhân loài
Sáu năm tìm đạo giúp đời
Bây giờ như kẻ nỗi trôi không nhà
Ta quyết sẽ phải tìm ra
Vì chân lý ấy hiện ra trong lòng
Ta chưa kịp giữ nó xong
Bởi vì sức yếu lực cùng như nay
Người dâng sữa, Ta khỏe  ngay
Ta nguyện ghi khắc ơn này trong tâm
Chúc người cùng với gia đình
An vui, hạnh phúc nghĩa tình ấm êm
Giã từ ta phải lên đường
Đi tìm ánh Đạo làm phương cứu đời
Nàng Tu-Xà-Đa  khuất rồi
Ngài liền đi đến sông Ni-Liên-Thuyền
Tắm mình dưới nước lạ thêm
Trong người khoan khoái phi thường biết bao
Bước chân mạnh mẽ làm sao
Ngài chọn bên gốc cây cao Bồ Đề
Ý chí mạnh mẽ lạ kỳ
Tinh thần kiên định chẳng gì chuyển lay
Người đã quyết định ngồi đây
Tham Thiền cho đến một ngày tìm ra
Ánh sáng chân lý chói lòa
“Nếu không tìn được không xa nơi này
Dù cho thịt nát không nài
Máu ta có cạn xương này có khô
Chưa tìm được đạo ta chờ
Một lòng kiên định chẳng giờ đổi thay”

18

Sương khuya phủ một lớp dày
Núi rừng tỉnh mịch gió lay xạc xào
Thú rừng cấu xé thét gào
Bóng đêm trum xuống một màu tối đen
Và từng ngày lại qua đêm
Đức Thích Ca vẫn tọa Thiền nơi đây
Hào quang trên trán của Ngài
Tỏa ra sáng rực dưới cây Bồ Đề
Ma vương chúa tể gớm ghê
Đoán biết Ngài sẽ mang về đạo sâu
Chúng sinh sẽ thoát khổ đau
Đạo vàng sáng chói giữa bầu trời xanh
Chúng liền tìm cách cản ngăn
Một đoàn quỷ dữ, ác thần vây quanh
Chúng van cầu khẩn lòng nhân
Rồi lại gào thét ầm ầm gớm ghê
Quỷ tham sống bỗng hiện về
Nói lời ngon ngọt để mê lòng Ngài
Quỷ tham danh cũng trổ tài
Nói lời ca tụng hết lời ngợi khen
Qủy tham khoái lạc rỉ rên
“ Sao Ngài lại bỏ ấm êm đi tìm
Nơi này gối tuyết triền miên
An toàn khổ cực vấn vương làm gì”
Ngài nói và đuổi chúng đi
Đừng nên bám víu những gì mong manh
Quỷ tham xấu hổ trốn nhanh
Vào trong bóng tối vô hình đêm khuya
Quỷ giận kéo đến nữa kìa
Mặt mày xám bạc hét to lên rằng
“Chúng ta phá hết chúng sanh
Thiêu đốt thiên hạ bằng lòng hận nhau
Ta gieo nọc độc đâu đâu
Khắp nơi sẽ bị âu sầu mà thôi”
Đức Thích Ca khẽ mỉm cười
Mắt từ nhìn chúng không lời nói ra
Quỷ giận tan biến vội xa
Theo làn mây gió thật là nhanh thay
Bọn quỷ ngu muội đến ngay
Chế diễu thách thức cho Ngài nản tu
Quỷ ngạo mạn cũng không từ
Nói lời khinh khỉnh “người tu làm gì
Trần gian nhơ bẩn có chi
Mất công cứu chữa ích gì người ơi
Theo ta lên mấy tầng trời
Thế gian đạp đổ tuyệt vời làm sao”
Địa ngục ngươi sẽ bước vào
Đức Thích Ca nói chúng lao đi liền
Quỷ nghi ngờ lại hiện lên
Toàn lời nghi vấn chúng liền thốt ra
“Chân lý tìm ở đâu ra
Hão huyền, giả dối, thật là đáng ghê
Đừng mong nhân loại thoát mê
Không còn cách chữa  đừng mê hảo huyền”
Đức Thích Ca vẻ mặt nghiêm
Mắt Ngài chứa một niềm tin sáng ngời
Làm cho bọn quỷ xa rời
Không còn bén mảng đến nơi chân Ngài
Ca-Ma nguy hiểm hơn rồi
Nó là chúa tể gọi mời xác thân
Quỷ bèn biến hóa thành hình
Da-Du công chúa đến gần Thích Ca
Quỷ còn uốn éo múa ca
Hóa là cung nữ ở tòa “Cung vui”
Da Du công chúa - “quỷ” ngồi
Đến chân Thái Tử và rồi xót xa
Than rằng “chàng bỏ cung hoa
Em ngồi mong nhớ lệ nhòa bờ mi”
Đức Thích Ca nói tức thì
“Bóng hình giả dối mau đi ra liền
Không lừa gạt được niềm tin
Của Ta vững chắc quyết tìm đạo sâu
Hãy tan theo bóng tối mau
Hoài công vô ích đi mau chốn này!”
Ca-Ma tím tái mặt mày
Thét lên một tiếng núi đồi chuyển rung
Trời mưa bảo nỗi đùng đùng
Sấm chớp vang dội quấn quanh Bồ Đề
Đê hèn, dục vọng, si mê
Bao nhiêu tội ác hiện về nơi đây
Tạo thành gió thét mưa dày
Từng mũi tên độc nhằm bay vô Ngài
Mũi tên biến hóa tuyện vời
Thành muôn vạn cánh sen rơi từ từ
Người vẫn không chút suy tư
An nhiên, thanh thản, lòng từ mênh mông
Mặc cho bao sự tấn công
Người luôn Thiền định một lòng vững tin
Hào quang trên trán sáng lên
Chiếu màu rực rỡ quỷ liền biến đi
Mây mù quét sạch tức thì
Hương thơm ngan ngát gió thi nhau đùa
Đất trời yên tĩnh như xưa
Những vì sao bạc lững lờ trong đêm
Tập trung Thiền định không quên
Canh hai trời đất bừng lên ánh vàng
“Túc Mệnh Minh” Ngài chứng liền
Nhìn ra quá khứ, hiện tiền vị lai
Khi đời sống chấm dứt ngay
Thì đời sống khác nối hoài tiếp theo
Chết là thân xác hủy tiêu
Linh hồn thì lại trôi theo luân hồi
Nếu ta sống trọn kiếp người
Gieo trồng quả tốt thì đời kiếp sau
Hạnh phúc yên ổn sang giàu
Gieo nhiều quả ác một màu bi ai
Địa ngục ta phải đọa đày
Đời đời kiếp kiếp đầu thai khó lòng
Cuộc đời tử tử sinh sinh
Nó luôn liên kết xoay vần chuyển giao
Ví như mạ mới hôm nào
Ẩn mần giống củ lúa xưa vẫn còn
Trời khuya đến quá nửa đêm
“Thiên Nhãn Minh” quả chứng liền đêm nay
Thấy rõ vũ trụ chuyển xoay
Từ bao thế giới mỗi ngày mỗi năm
Thấu suốt tất cả hành tinh
Ngân hà, mặt đất, vô hình là đây
Luật chung không thể đổi thay
Diệt sinh, sinh diệt mỗi ngày diễn ra
Từ bóng tối đến sáng lòa
Từ hữu hình lại trở ra vô hình
Đó là luật “ nhân duyên sanh”
Muôn đời luật ấy không gì vượt qua
Vũ trụ thế giới bao la
Người đã nhìn thấu thật là vĩ nhân
Canh tư chứng “ Lậu Tận Minh”
Biết rõ nguồn gốc ngọn ngành khổ đau
Vì ham lạc thú muôn màu
Gây nên đau khổ mà đâu tận tường
Không hiểu bàn chất vô thường
Cuộc đời mải miết kiếm tìm lợi danh
Hạnh phúc lại chỉ mong manh
Mất còn, còn mất tan thành khói mây
Hận thù ân oán mỗi ngày
Tâm luôn sầu hận chuỗi ngày buồn đau
Suốt thông chân lý nhiệm màu
Người đã giác ngộ đạo sâu hoàn toàn
Chân thân tỏa sáng hào quang
Không sanh- không diệt Niết Bàn là đây
Ngài đã thành Phật nơi này
Mục tiêu giác ngộ tràn đầy trong tim
Đứng lên nét mặt an nhiên
Bình minh bừng sáng khắp miền núi sông
Nắng vàng rực rỡ ánh hồng
Mặt sông lấp lánh chào mừng hoan ca
Chim vui tiếng hót giao hòa
Chào mừng Đức Phật Thích Ca tưng bừng
Cảnh sắc kỳ diệu vô cùng
Cầu vồng ngũ sắc, mây giăng núi đồi
Hôm nay thế giới sáng ngời
Đón chân Đức Phật tới nơi địa cầu

19

Nói đến chuyện ở cung sâu
Da-Du công chúa lòng sầu nhớ thương
Người chồng quạt ấm nồng hương
Rời xa điện ngọc tìm đường ra đi
Bỏ con thơ, bỏ thê nhi
Nàng buồn mắt lệ bờ mi khô sầu
Nàng luôn hi vọng rất lâu
Thái Tử còn sống đâu đâu tu hành
Mỗi khi nghe được tin lành
Có người tu sĩ du hành xứ kia
Liền cho quân kéo ngựa xe
Đến xem tận mắt không dè phải đâu
Từng lần như thế bao lâu
Vẫn không tìm thấy, lòng sầu nhớ thêm
Bỗng đâu nàng nhận được tin
Hai người buôn lái đến tìm Da-Du
Liền tâu “đã gặp người tu”
Người đã là Phật phục thu muôn loài
Oai nghi rực rỡ rạng ngời
 Trí màu, đạo cả, tuyệt vời, từ bi
Ngài đi thuyết pháp diệu kỳ
Chúng sinh anh lạc cùng đi theo Ngài
 Công chúa nghe kể mừng vui
Nóng lòng nàng hỏi đầu đuôi sự tình
Đạo màu ấy thật diệu linh
Làm sao Thái Tử một mình tìm ra
Lái buôn kể cho bà
“ Cái đêm giông tố Thên Ma phá Ngài
Đức Phật chiến đấu mệt mài
Ngồi trong Thiền Định tâm Ngài sáng soi
Nhận ra vũ trụ cuộc đời
Xoay vần dâu bể tử rồi lại sinh
Ngài đã tìm thấy bình minh
Đạo Ngài dẫn bước chúng sinh an lành
Xét đời cảnh khổ vây quanh
Quyết tâm đem ánh Đạo lành khắp nơi
Sáng soi mọi nẻo đường đời
Giảng truyền Đạo Pháp xa rời khổ đau ”

20

Phật thành Chánh Giác, Ngài mau
Tìm người giáo hóa Đạo màu đầu tiên
Nhớ người tu khổ triền miên
Kiều-Trần-Như đó, Phật bèn đến ngay
Cùng tu ép xác với Ngài
Giờ đây đang ở vườn Nai khổ hành
Nghĩ xong Ngài vội đăng trình
Thôn trang, làng bản cúi mình hân hoan
Như đem an lạc bình an
Đến cho vạn vật muôn ngàn niềm vui
Vười Nai trước mặt đây rồi
Gặp năm đạo sĩ vẫn ngồi khổ tu
Nhìn thấy Đức Phật bước vô
Mọi người khẽ bảo “đón chờ làm chi
Lần trước đã bỏ ra đi
Bây giờ quay lại làm gì nữa đây?”
Đức Phật, Ngài tiến lại ngay
Liền chào đạo sĩ như ngày hôm nao
Nhìn gần Phật sáng tự sao
Oai nghiêm tướng mạo ai nào sánh hơn
Kiều- Trần- Như, cung kính hơn
“Mừng bạn trở lại nơi vườn năm xưa
Cùng tu khổ hạnh sớm trưa”
Nghe xong Phật nói “ Ta chưa thoả lòng”
Hôm nay tìm lại các ông
Vì chân lý đã thỏa lòng của ta
Chúng sinh trong cõi Ta Bà
Vô minh che lấp thật là khổ đau
Tìm ra ánh Đạo nhiệm màu
Giúp đời giác ngộ mà mau quay về
Những người ra khỏi cơn mê
Gọi ta là Phật không hề lời sai
Kiều-Trần-Như lạy xuống ngay
“ Cúi xin Đức Phật mong Ngài từ bi
Chỉ đường cho chúng con đi
Được thông ánh Đạo, được đi theo Ngài”
Hoan hỉ  Đức Phật mỉm cười
Pháp đầy tiên giảng cho người bạn xưa
Tứ Diệu Đế, Pháp vô thừa
Là bốn chân lý ta vừa tìm ra
Ai người mà trải được qua
U mê thoát khỏi, lên tòa sen ngay
Một là “ Khổ Đế” ai hay
Chân lý này chỉ mỗi ngày khổ đau
Cuộc đời giả tạo rất mau
Sinh, già, bệnh, chết nối nhau xoay vần
Ở đời hám lợi, tham danh
Miệt mài theo đuổi chẳng thành khổ thêm
Nếu yêu mà chẳng thể nên
Duyên mai duyên trúc lại phiền, lại sân
Hận đời hận kẻ phụ mình
Đây là Khổ Đế do mình tạo ra
Thứ hai “Tập Đế” gọi là
Nguyên nhân từ khổ tạo ra điều này
Tâm mang khát vọng chứa đầy
Ái tình, danh lợi, bạc đầy hũ tiêu
Ước mơ thì lại quá nhiều
Mà không thể đạt được điều mình mơ
Thay vì cố gắng mong chờ
Ta nên khép lại ước mơ “ muốn nhiều”
Thứ ba “Diệu Đế ” chỉ tiêu
Con đường dứt khổ vạn điều khai thông
Khi ta gột rửa trong lòng
Khổ đau, ái dục, lợi danh, bạc tiền
Cuộc đời sẽ được bình yên
Hạnh phúc lại đến, an nhiên trong lòng
Thứ tư “ Đạo Đế” cuối cùng
Con đường đoạn tuyệt muôn trùng khổ đau
Đạo Đế - Trung Đạo nhiệm màu
Lìa xa tất cả đau sầu thế gian
Đưa ta đến cõi Niết Bàn
Trí huệ sáng tỏ đạo vàng trải hoa
Bát Chánh Đạo, tám nhánh là
Chánh Kiến- chân chính thật là tốt thay
Chánh Tư Duy- thật là hay
Chánh Ngữ - chân chính đẹp thay cuộc đời
Chánh Nghiệp - chân chính tuyệt vời
Chánh Mạng - chân chính ngàn đời noi theo
Chánh Tinh Tiến - đẹp làm sao
Chánh Niệm - chân chính ai nào dám quên
Chánh Định - chân chính hưởng liền
Kết quả tốt đẹp như niềm ước mơ
Bát Chánh Đạo, đường đang chờ
Hưởng trọn hạnh phúc đến bờ an vui
Cả năm đạo sĩ nghe rồi
Hiểu được chân lý của Người truyền trao
Cúi lạy Đức Phật ngẹn ngào
Xin làm đệ tử đi sau chân Người
Nguyện đem chân lý sáng ngời
Theo chân Đức Phật độ đời thoát mê
Đạo vàng ánh sáng tràn về
Người người khắp chốn cùng quê theo Ngài
Phật đi thuyết pháp nơi nơi
Đâu đâu cũng được mọi người tán dương
Phật đem trí huệ tình thương
Tận tình giảng giải tìm đường thiệt hơn
Sáu mươi đệ tử đầu tiên
Sau khi thọ đủ luật nghiêm cùng Người
Được đi truyền Đạo khắp nơi
Lòng Người chợt nhớ tới người bạn xưa
Tần- Bà - Sa - La đức vua
Nơi thành Vương Xá thở xưa người vào
Gặp Phật vua đã tặng trao
Trúc Lâm vườn đẹp nơi nào sánh thay
Làm nơi thuyết pháp mỗi ngày
Dân thành Vương Xá đến ngày một đông
Nghe Pháp Người giảng an lành
Xin quy y Phật, cả thành cùng theo
Đệ tử theo Phật càng nhiều
Oai danh Đức Phật sớm chiều lan xa

21

Nghe xong công chúa Đà-Na
Vui mừng khôn xiết thật là lành thay
Tịnh Phạn Vương nghe tin này
Liền cho sứ giả đi ngay sang vườn
Trúc Lâm của xứ Xá Vương
Truyền mời Đức Phật lên đường về cung
Chín lần sứ giả ghé thăm
Đều không trở lại vua cùng Đà-Na
Trong lòng lo lắng xót xa
Ai ngờ sứ giả ghé qua không về
Nghe pháp đức Phật mà mê
Họ quên nhiệm vụ không về trình tâu
Lần thứ mười, một quân hầu
Ra đi lấy ít bông gòn nhét tai
Tới xin gặp đức Như Lai
Chuyển lời Tịnh Phạn mời Ngài về cung
Đức Phật vui vẻ bằng lòng
Ca Tỳ La Vệ tưng bừng đèn hoa
Chào đón Đức Phật Thích Ca
Mừng Người trở lại Hoàng gia mong chờ
Vua Tịnh Phạn thật bất ngờ
Tin về Thái Tử bây giờ mới hay
Tay cầm bình bát mỗi ngày
Đầu thì không tóc, dép giày không mang
Chân đi khất thực xóm làng
Ai cho đều nhận không màng dở ngon
Trong lòng dù rất thương con
Nhưng ngài rất giận nên còn trách than
Ngài ra đến tận cửa Nam
Ngồi trên mình ngựa một đàng thẳng phi
Chúng dân kinh ngạc lạ kỳ
Ngài nhìn xem chỗ Phật đi nơi nào
Nhìn cha Đức Phật cúi chào
Đức vua dịu lại, nhìn sao khác thường
Vua cảm nhận một tình thương
Bao la rộng lớn phi thường nơi con
Nhưng vẫn tỏ vẻ trách hờn
“Ai đời Thái Tử xin cơm thế này?”
Phật thưa “Con sẽ phân bày!
Đây là tục lệ của Thày xuất gia
Con mang dòng họ Thích Ca
Ngày ngày khất thực cũng là lệ chung”
Đức vua nổi giận đùng đùng
“Ta dòng vua chúa con khùng hay sao?
Mâm vàng chén ngọc ta trao
Sao con lại nói thế nào là đây?”
“Kính thưa cha kể từ ngày
Con tu theo đạo để nay giúp đời
Họ cha con chẳng quên lời
Dám xin cha hãy nghe lời tỏ phân”
Nắm tay cha Phật ân cần
Vừa đi vừa nói thâm ân nhẹ nhàng
Giọng Phật ấm dịu xua tan
Bao nhiêu hờn trách ngỡ ngàng trong cha
Công chúa Da-Du-Đà-Na
Cùng toàn dân chúng nghe mà lạc an
Đôi mắt đầy lệ của nàng
Dần dần ráo lại lúc càng thêm tươi
Đêm ấy cung điện mừng vui
Tuy không có tiếng reo cười múa ca
Nhưng ai nấy mặt như hoa
Điệu nhạc thiêng ấy hòa ca trong lòng
Đạo vàng sáng rộng mênh mông
Nhẹ nhàng tiến bước trên từng lối đi
Đức vua Tịnh Phạn nghĩ suy
Cuối cùng quyết định cùng đi theo Người
Nguyện làm đệ tử suốt đời
Quy y Đức Phật lên ngôi Sen vàng
Da-Du công chúa hiền ngoan
La- Hầu- La cũng cùng nàng quy y
Xin học Phật pháp từ bi
Bà dì kế mẫu cũng quy y cùng
Dòng họ Thích, ngày một đông
Đức Phật từ giã một lòng ra đi
Nguyện đem ánh Đạo từ bi
Sáng soi vũ trụ quản gì tấm thân

22

Tháng tư trời chuyển mưa rầm
Cây cối gãy đổ suối sông nước đầy
Trong liền ba tháng nơi đây
Đức Phật thuyết pháp mỗi ngày không xa
Chọn một tịnh xá làm nhà
Người  cùng  đệ tử kiết già an cư
Phật quán tưởng cả hư vô
Xét soi vũ trụ hiện giờ ra sao
Chúng sinh đang khổ thế nào
Rồi hội đệ tử lại trao lời vàng
Từ thôn xóm đến cuối làng
Dân gian ca tụng đạo vàng diệu thay
Họ quy tụ về nơi đây
Để nghe pháp Phật ngày càng tâm an
Ba tháng trời tạnh mây quang
Phật lại đem ánh đạo vàng khắp nơi

23

Gần nửa thế kỷ qua rồi
Bánh xe Chánh Pháp liên hồi chuyển luân
Đông, Tây, Nam, Bắc xa gần
Nơi nào cũng có bước chân của Ngài
Đến đâu cũng được mọi người
Tán dương, đảnh lễ gọi Ngài  “Thế Tôn”
Nhưng rồi bỗng có một hôm
Đang ngồi Thiền định có tin nói rằng
“Đạo Ngài lìa vợ xa chồng
Gia đình chia cắt sao mong giúp đời”?
Đệ tử Đức Phật nói rồi
Chắp tay đảnh lễ “mong Người giải phân”
Phật nói lời nói ân cần
Từ từ giảng giải nghĩa gần nghĩa xa
“Nếu người cắt ái li gia
Thuận tiện cho việc xuất gia tu hành
Để sau cứu khổ chúng sanh
Không cần vướng bận gia đình làm chi
Đạo ta là đạo từ bi
Không buộc ai phải biệt ly gia đình
Tại gia cũng ở tâm mình
Chỉ khác điều kiện học hành mà thôi
Không nên suy nghĩ bởi lời
Si mê của kẻ hiểu đời ít thay
Nhẫn nhục là đức tính hay
Các con cần nhớ lời này Ta phân”
Nghe lời vàng ngọc ân cần
Đệ tử đức Phật trong lòng hân hoan

24

Bốn mươi lăm năm, đạo vàng
Bây giờ Người đã ở hàng tám mươi
Xứ Câu - Ly, Phật đang ngồi
Một hôm Phật gọi tên người A Nan
Ông là đệ tử vững vàng
Được Phật tin cậy nhất hàng Sa môn
Đứng bên, Đức Phật dạy luôn
“Thân ta giờ đã không còn như xưa
Đã mòn như cỗ xe Rùa
Nguyện ta đã thoả, ước xưa đã tròn
Đạo vàng trải khắp bốn phương
Các hàng đệ tử không còn thiếu chi
Ưu-bà-tắc, Ưu-bà-di
Tỷ-kheo, Tỷ-kheo ni cũng rồi
Tám mươi xuân đã dần trôi
Thân này giả tạm hợp rồi lại tan
Ràng buộc chi ở trần gian
Nay ta tháo sợi dây ràng đó ra
Lấy thân chở Pháp đi xa
Nay già đã đến, Pháp ta đã trồng
Không còn níu kéo chờ trông
Vô thường sinh diệt là vòng xoay thôi
Chỉ ba tháng nữa ta rời
Xác thân giả tạm về nơi Niết Bàn
Nghe Phật nói, ông A Nan
Gieo năm vóc xuống đổ hàng lệ rơi
Bạch rằng “Người giác ngộ rồi
Sao còn phải chịu luân hồi tử sinh?”
Phật nghiêm nét mặt phân minh
“Cái gì được mất, tử sinh chỗ nào?
Người không nhận thấy hay sao?
Thân ta cũng vậy khác nào ai đâu
Vô thường đến trước hay sau
Là điều tất yếu phải đâu nghi ngờ
Cái gì tồn tại đến giờ?
Cái gì tồn tại không chờ ngày mai?”
Ông A Nan lại van nài
“Kính xin Đức Phật mong Ngài đừng đi
Chúng con đệ tử biết gì
Có Ngài dìu dắt con thì mới nên”
Nghe lời ông nói, Phật khuyên
“Chim non gần mẹ có nên thân mình?
Chết là quy luật tử sinh
Đừng nên than khóc thân hình tiếc chi
Nhớ Ta, hãy chở Pháp đi
Thay ta mang Đạo từ bi cho đời
Ngát hương giác ngộ bao người
Là đã ghi nhớ những lời của ta
Mong cho ánh Đạo vang xa
Là bờ giải thoát Ta Bà trầm luân”
Những ngày cuối của đời mình
Đức Phật vẫn giảng lời kinh nhiệm màu
Nguyện đem trí huệ thâm sâu
Để đời đẹp mãi một màu từ bi

25

Một hôm trên đoạn đường đi
Gặp người đốn củi đang quỳ nơi đây
Kính lạy Đức Phật  lát giây
Liền mời Phật đến thọ chay tại nhà
Nấm quý hái ở rừng xa
Đem dâng Đức Phật dùng qua đỡ lòng
Nhận lời, Phật bước theo cùng
Sau là đệ tử tháp tùng cùng đi
Thức ăn dọn đến tức thì
Tay bưng chén nấm, ông quỳ dâng lên
Thọ chay xong, Phật phán liền
“Nấm này có độc không nên ăn vào”
Thuần Đà kinh hãi xanh xao
Đến ôm chân Phật khóc gào đớn đau
Phật liền an ủi trước sau
“Không nên than khóc ta đâu trách người
Trước khi thành đạo giúp đời
Được người cúng sữa ta thời khỏe ngay
Hôm nay lần cuối nơi đây
Được ông cúng bữa cơm chay cuối cùng
Không nên trách ở nơi mình
Vì Ta đã biết được mình hôm nay”
Giã từ ông, Phật đi ngay
Đi được vài dặm Phật hay trong mình
Nghe như khó ở toàn thân
Phật đưa bình bát tới gần A Nan
Chỉ tay, Phật nói nhẹ nhàng
“Cây Sa Na mọc ngay ngang sườn đồi
Mắc võng để ta nghỉ ngơi”
Nắng chiều đã nhạt, lá rơi âm thầm
Phật đến bên võng nhẹ nằm
Mình nghiêng bên phải chân vòng chéo nhau
Hướng Bắc, Phật để quay đầu
Gương mặt sáng chói tỏa màu hào quang
Mùi thơm đâu lạ bay ngang
Làm khu rừng bỗng ngập tràn mùi hương
Phật sai đệ tử thân thương
Báo tin Phật sắp Tây phương đi về
Nhập diệt nơi chốn sơn khê
Câu-Thi-Na giữa bốn bề núi non
Được tin, đệ tử vây tròn
Xung quanh Đức Phật, héo hon trong lòng
Người thì nước mắt lưng  tròng
Người thì dấu lệ bên trong tim mình
Trong số người đến viếng thăm
Có ông lão tiến đến gần A Nan
Ông là Tu-Bạt-đà-La
Xin được gặp Phật hỏi qua đạo Ngài
A Nan vội vã cản lời
“Đức Phật rất mệt mong người hiểu cho”
Phật nghe thấy, chẳng dự do
Liền kêu ông lão vào cho thỏa lòng
Gặp Phật, lão lạy dưới chân
“Con thường nghe nói lên lòng băn khoăn
Muốn gắp Đức Phật bày phân
Đạo Ngài thâm diệu con thầm khắc ghi
Nhưng người khác đạo nói thì
Đạo họ mới đúng đường đi muôn loài
Con chẳng biết phải tin ai
Liền chạy suốt đoạn đường dài đến đây
Để mong được Phật chỉ bày
Lạy đấng sáng suốt, điều này tin ai?”
Phật dạy từng tiếng từng lời
“Đừng tin ai cả, hỏi người lại xem
Lý trí mách bảo con tim
Đạo nào giải thoát ta tìm mà đi
Bát Chánh Đạo nói những gì?
Lão hãy so sánh ra thì biết ngay”
Nghe Phật nói rõ thực hay
Ông lão sụp lạy dưới ngay chân Ngài
“Lạy đấng từ Phụ cứu đời
Lời Người đã tỉnh lão rồi hết mê
Cúi mong tha thiết quy y
Làm con của Phật nguyện đi giúp đời”
Đức Phật vui vẻ mỉm cười
Nhận người đệ tử cuối đời là ông
Giờ đây đệ tử đã đông
Vua chúa, dân chúng các vùng viếng thăm
Ai nấy im lặng trong lòng
Bỗng đâu vài tiếng nấc trong ngẹn ngào
Phật bèn chỉ dạy truyền trao
“Thân thể này chẳng khác nào nước mây
Hợp tan, tan hợp có ngày
Làm sao ở mãi nơi này cùng nhau
Quy luật sinh tử trước sau
Đừng nên bi lụy hãy mau tìm về
Sau ta là cuộc đời mê
Bóng đêm bao phủ đường về chúng sinh
Dục vọng, tham ái, lụy tình
Sân si, sầu hận, vô tình đẩy ta
Vào con đường khổ xa hoa
Vô thường chợt đến xót xa muộn màng
Hãy thắp lên “Ánh Đạo vàng”
Lấy Pháp làm đuốc trở ngàn chúng sinh
Hãy tự giải thoát cho mình
Đừng trông đợi ở vô hình xa xôi
Con đường Đạo, đẹp sáng ngời
Hãy đem truyền rộng muôn đời về sau
Pháp ta đạo lý thâm sâu
Chúng sinh an lạc một màu an vui
Như vậy là nhớ Ta rồi
Không nên khóc lóc sụt sùi làm chi
Niết Bàn ta đã thẳng đi
Là đã giả thoát tức thì xác thân
Không sanh, không diệt, là cân
Giúp người tiến tới thẳng sân Niết Bàn”
Những lời vàng ngọc Phật ban
Xong rồi Phật nhập Niết Bàn tại đây
Hoa Sa- La rụng cánh bay
Phủ lên thơm ngát nơi này Phật đi
Vạn vật yên lặng lạ kỳ
Như để phò Đức Đại Bi thoát trần
Tháng tư âm lịch ngày giằm
Đất trời vạn vật ngàn năm nhớ Người
Theo tục lệ đã định rồi
Kim Thân Đức Phật chuyển nơi “trà tỳ”
Bảy ngày sau, Đấng Từ Bi
Được đem tấm niệm trà tỳ hỏa thiêu
Lửa châm xong, chẳng cháy nhiều
Dường như chờ đợi một điều gì đây
Đệ tử đã tụ hội đầy
Lửa kia bừng cháy hương bay ngạt ngào
Mùi thơm kỳ lạ biết bao
Từ trong giàn hỏa tỏa vào không gian
Mọi người nhận thấy rõ ràng
Một sự khác lạ ngập tràn nơi đây
Đến khi giàn hỏa tắt ngay
Xương tro Đức Phật tỏa đầy hòa quang
Ai ai đều thấy lạc an
Tìm trong tro cốt thấy toàn Ngọc trong
Những viên ngọc sáng vô cùng
Vẫn còn ghi dấu trong lòng chúng sinh
Xá lợi Đức Phật sáng ngần
Lửa thiêu không cháy, đem nung chẳng mòn
Ngàn năm xá lợi vẫn còn
Pháp Phật soi sáng dẫn đường chúng ta
Nam mô Đức Phật Thích Ca.

***
HẾT

Ngày 30 tháng 4 năm 2010
( ÂL: 17 -  3 -  2010 )