Sống trong mộng

Có đôi khi chúng ta vô tình bắt gặp đâu đó lời nói “đời là một giấc mộng, phù du nên đừng ảo tưởng quá”. Người ta khuyên anh đừng quá mơ mộng, đừng quá si mê viễn vong, xa rời thực tế… Mộng là những việc không thật, vô thường, thay đổi, không dễ thực hiện.

Một ngày trôi qua với quá nhiều bộn bề, căng thẳng chúng ta thường nằm mộng. Giấc mộng đó có một chuỗi sự việc diễn ra đến khi nào chúng ta bừng tỉnh mới hay. Trong mơ, ta thấy có mình có người, đi đứng, làm việc như thật. Các cảm xúc rất mạnh khiến chúng ta phải sợ, phải đau khổ. Những cảnh tượng hãi hùng đã từng trải qua, đã được tái hiện lại trong giấc mơ rất mãnh liệt và sống động. Chúng ta thấy có mình trong mơ, thấy rõ cảm xúc rất thật và tìm mọi cách thoát ra. Chợt tỉnh giấc: Ồ! thì ra là mộng. Trong lúc mộng, chúng ta mơ hồ nhìn các việc xảy ra y như thật, nó đúng nhưng khi chiêm nghiệm lại thấy nó không thật. Đó là sự sắp đặt của nhiều việc mà trong tiềm thức chúng ta đã trải qua. Trong mơ, ta cố bảo vệ mình, lo lắng cho cái ngã này, thấy nó thật, khổ đau vì không biết nó là mộng. Tỉnh rồi thì mộng là mộng thôi, có gì đâu mà phải lo lắng.

Sáng nay, lại một ngày nữa diễn ra tôi thấy có anh em, bạn bè của tôi, nhà cửa, sự nghiệp ngày hôm qua. Mọi việc cứ diễn ra một cách rất logic. Mình cứ làm công việc thường ngày. Tiếp xúc với những con người quen thuộc. Vẫn sống với những thói quen, đụng việc là tâm lý quen thuộc đó lại xuất hiện. Cũng như giấc mơ hôm qua, tôi thấy mọi việc cứ tiếp diễn và mình lại bị cuốn vào những tình huống phải giải quyết, phải lo lắng, phải bảo vệ cho cái tự ngã này. Mà càng lo lắng thì lại đắm chìm vào giấc mộng càng sâu. Khi nào có những biến cố lớn trong cuộc đời chúng ta mới tỉnh mộng. Công ty sụp đổ, bão lụt cuốn nhà, mất tài sản, mất người thân, gia đình… người ta mới ngộ ra cuộc sống mấy mươi năm chỉ là vô thường, ảo ảnh.

Nhà cửa, công việc, các vật dụng, tiện nghi là những thứ mà chúng ta tạo ra. Nó vô tri, giả tạm. Nó là sự vẽ vời của tâm thức để đáp lại những trạng thái ham muốn, khó chịu của chúng ta. Ta thích cái tách nên mua về để uống nước. Vỡ cái này sẽ có cái khác thế vào, thế mà người em làm vỡ, ta vội la rầy, làm họ đau khổ. Ta có điều kiện thuận lợi hơn, đi làm lâu năm nên được cất nhắc lên chức quản lý. Nhân viên làm không đúng ý, ta liền trách mắng. Công việc tạo ra lợi ích cho nhiều người, tài sản, hay mục đích riêng của chính ta. Nhưng ta đã quên rằng chỉ vì bã lợi danh thấp hèn ấy, ta đã làm khổ biết bao người thân yêu bên cạnh. Người mà chúng ta thường ngày được gặp mặt, tiếp xúc, ăn cơm, học tập, nói chuyện, chia sẻ với nhau từng công việc, tình cảm,… ta sống với họ thời gian dài như thế, có khi là suốt đời. Đáng lẽ ta phải xem nhẹ công việc, quan tâm đến họ nhiều hơn. Điều quan trọng của cuộc sống là hiểu và thương yêu giây phút hiện tại, đặc biệt là những người xung quanh ta.

Cảnh mộng cảm xúc thật: “Nhìn lại những gì trôi qua là một chuỗi ký ức với những dòng chảy bất tận của cảm xúc”. Ăn bao nhiêu lần, mỗi lần là một cảm xúc mà nhìn lại cũng chỉ thấy có một cơ thể này thôi, đồ ăn thì mất hết rồi. Sử dụng bao nhiêu căn phòng thì hiện tại chỉ đang ở một nơi này, các phòng đã ở chỉ là một chuỗi ký ức vui buồn. Xem một bộ phim trải nghiệm đủ mọi cung bật cảm xúc, xong rồi thì ta vẫn là ta, nhân vật chỉ là nhân vật. Mọi người xung quanh ta, thử hỏi ta đã làm được gì cho họ? Buồn, vui, thương, ghét, kiêu căng, giận hờn… Tài sản, của cải con người dùng rồi sẽ hết nhưng cảm xúc, những vết hằn trong tim đôi khi đeo đuổi họ đến suốt cuộc đời. Những thứ thuộc về vật chất chẳng qua chỉ là phương tiện để chúng ta nuôi thân nhưng quan trọng nhất vẫn là cách chúng ta để lại hạnh phúc, niềm thương trong ta và trong mọi người.

Đức Phật là người đã hoàn toàn tỉnh thức. Ngài đã thấy rõ giấc mộng trường sinh tử, đã vượt thoát và chỉ cách cho chúng ta vượt thoát. Các vị Tổ sư, Thánh Tăng là những người cũng đã noi gương theo Phật mà tỉnh giấc mộng trường. Chúng ta những người còn đầy vô minh và tham dục, vẫn còn nằm trong mộng hãy mau mau tỉnh thức.

Thoát mộng là một quá trình cần nỗ lực tu học, hoàn thiện con đường phạm hạnh của các hành giả nguyện sống cuộc đời tỉnh thức. Quá trình đó dài hay ngắn, dễ dàng hay khó khăn là do sự tinh tấn, nỗ lực của các hành giả. Chúng ta phải tạo được giá trị hạnh phúc, an lạc trong cuộc đời. Để trăm năm trong cõi người, khi tỉnh dậy ta bất giác mỉm cười vì đã có một giấc mộng đẹp.

Tâm Quả