Mộng du và những điều có thể bạn chưa biết
Người ta ước tính rằng mộng du xảy ra ở khoảng 1-15% dân số, thường xuất hiện ở trẻ em, đặc biệt là lứa tuổi từ 3 đến 7 tuổi. Theo điều tra của National Sleep Foundation ở Mỹ, 1% trẻ trước tuổi đến trường và 2% trẻ ở độ tuổi đi học mộng du ít nhất vài đêm một tuần. Việc kéo dài hiện tượng mộng du đến tuổi trưởng thành là khá phổ biến. Nói tóm lại, mộng du thường xảy ra ở những người thiếu ngủ.
May mắn thay, mộng du không phải là một chứng bệnh về tâm lý hay tâm thần gì cả mà chỉ đơn giản là một rối loạn giấc ngủ thường gặp ở pha ngủ sâu. Thông thường, ở pha này, cơ thể được thư giãn, hồi phục sau một ngày làm việc thì ở những người bị mộng du, họ lại hoạt động như lúc tỉnh, ví dụ như nói chuyện, ngồi dậy, nhìn xung quanh, ra khỏi giường, đi lang thang quanh nhà, thậm chí là lái xe ô tô. Tất cả những hành động này đều được duy trì ở trạng thái ngủ sâu.
Những người mộng du không chỉ khó đánh thức mà họ còn nhớ rất ít, thậm chí không nhớ gì về những chuyến phiêu lưu đêm của bản thân. Tồi tệ hơn nữa là có thể họ sẽ tấn công những ai cố gắng đánh thức họ dậy.
Thiếu ngủ là một trong những nguyên nhân thường gặp của rối loạn này. Một số nguyên nhân khác bao gồm các bệnh lý có kèm theo sốt; việc sử dụng các loại chất giảm đau và một số loại thuốc khác. Không có biện pháp điều trị đặc hiệu cho mộng du. Việc cải thiện giấc ngủ là bước đầu tiên để làm giảm triệu chứng của nó. Một số người tìm đến phương pháp thôi miên, số khác thì uống thuốc chống trầm cảm (như nhóm SSRI hoặc thuốc chống trầm cảm 3 vòng) hoặc một số loại thuốc kê đơn khác (như benzodiazepine, như Klonopin) cũng có cải thiện đáng kể.
Đánh thức một người mộng du là nguy hiểm, nhưng để họ lang thang trong phòng đầy các vật sắc nhọn hay nhảy khỏi xe khi đang lái thì còn nguy hiểm gấp bội.
Vậy chúng ta phải làm gì khi người thân bị mộng du? Hãy chặn họ lại và đưa họ trở lại giường. Nhưng bằng cách nào? Nhẹ nhàng quay người họ, hướng họ về giường và đảm bảo trên đường họ trở về phải thật an toàn. Nếu họ chống cự, hãy bình tĩnh ở lại với họ, giúp họ tránh xa các vật nguy hiểm. Trong trường hợp buộc bạn phải đánh thức họ dậy, thay vì tát họ thật mạnh, hãy tạo một tiếng động thật lớn, vậy là đủ.
Nếu bạn (hoặc những người xung quanh bạn) bị chứng mộng du, hãy làm theo các bước sau để cải thiện tình trạng:
- Bắt đầu chú ý đến giấc ngủ của mình và tạo cho mình thói quen đi ngủ và thức dậy đúng giờ mỗi ngày.
- Hãy thư giãn trước khi đi ngủ. Bạn có thể tắm nước ấm, hoặc đọc vài trang sách...
- Tạo một môi trường an toàn, đặc biệt quan trọng đối với trẻ nhỏ. Loại bỏ hết các vật sắc nhọn, khóa cửa sổ và cửa ra vào, ngoài ra hãy lắp cửa lối đi lên xuống cầu thang.
- Đồng hồ báo thức có thể rất hữu ích trong một số trường hợp.
- Nếu tình trạng vẫn còn tái diễn, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Theo Genk, PLXH
Vì sao người mộng du có thể tránh đâm đầu vào tường?
Nếu vẫn băn khoăn tại sao những người mộng du (người bị mắc bệnh vừa ngủ vừa đi - PV) lại có khả năng di chuyển đây đó mà không đâm vào các chướng ngại vật, kể cả những bức tường hoặc rào chắn, bạn có thể tìm thấy câu trả lời trong một nghiên cứu mới.
Giải mã hiện tượng mộng du
Các tế bào thuộc hệ thống định hướng trong bộ não khi chúng ta ngủ vẫn tích cực hoạt động như khi chúng ta thức .... (Ảnh: Corbis)
Các nhà khoa học Mỹ khám phá ra rằng, những tế bào định hướng trong bộ não khi chúng ta ngủ vẫn tích cực hoạt động như khi chúng ta thức. Phát hiện này dựa vào một khám phá hồi năm ngoái rằng, "hệ thống định vị" của bộ não, bao gồm các cụm tế bào nằm rải rác, đã mang lại cho chúng ta cảm nhận về phương hướng.
Nhóm nghiên cứu đến từ Trung tâm Y tế Langone thuộc Đại học New York (Mỹ) đã tập trung tìm hiểu về "hệ thống định hướng đầu", vốn đóng vai trò như la bàn, ở chuột. Các tế bào não trong hệ thống này hoạt bát hơn bất cứ khi nào đầu của sinh vật chỉ về một hướng nhất định.
Các chuyên gia đã nghiên cứu sóng não ở chuột trong lúc ngủ, kể cả giai đoạn động mắt nhanh (REM), khi hoạt động mơ của con người diễn ra tích cực nhất và hoạt động điện não gần như không khác biệt với khi thức. Họ nhận thấy, trong khi ngủ sâu, "kim" của la bàn não ở chuột dịch chuyển cùng tốc độ với khi chúng thức.
... và đó là lí do giúp người mắc bệnh mộng du có thể di chuyển đây đó trong khi ngủ mà không va chạm với chướng ngại vật, chẳng hạn như các bức tường. (Ảnh: Corbis)
Tuy nhiên, trong giai đoạn sóng chậm của giấc ngủ, khi hoạt động não giảm đáng kể, "kim" của la bàn não tăng tốc gấp 10 lần, chứng tỏ các con chuột "nhìn ngó xung quanh" thậm chí còn nhiều hơn khi chúng thức.
Nhà nghiên cứu Gyorgy Buzsaki nhấn mạnh: "Chúng ta từ lâu đã biết rằng, bộ não vẫn làm việc trong khi chủ nhân ngủ. Tuy nhiên, chúng ta hiện khám phá ra cách nó đang hoạt động để thực hiện một trong các cảm nhận dường như tương đối đơn giản - định hướng đầu - hay cảm nhận về nơi cần quan sát ở bất kỳ không gian nào. Cảm nhận phương hướng là một phần thiết yếu của hệ thống dẫn đường của chúng ta, do nó có thể điều chỉnh la bàn và các bản đồ bên trong của chúng ta ngay lập tức, chẳng hạn như khi chúng ta ra khỏi ga tàu điện ngầm và cố gắng định hướng bản thân".
Khám phá trên có thể dẫn tới sự ra đời của các phương pháp chữa trị mới đối với những vấn đề về định hướng - một trong các triệu chứng quan trọng đầu tiên của bệnh Alzheimer và các rối loạn thần kinh khác.
Các nhà nghiên cứu hiện đang lên kế hoạch thử nghiệm xem liệu việc định hướng đầu và tìm đường có thể được điều khiển bằng điện tử và dự đoán trước hay không.