Thứ ba, 11/02/2025
Suy Ngẫm
Hai Mặt của Thực Tại - Phần 2
Cập nhật: 30/11/2016
Vì thế khi đứng trước bất kỳ sinh vật nào, cho dù là chúng hung hăng có hàm răng sắc nhọn, gạc, hay sừng, hoặc thậm chí chúng có nanh vuốt sắc bén, các con cũng đừng lo sợ! Thầy có thể bảo đảm với các con điều đó. Tuy nhiên, chỉ có một điều mà thầy không thể truyền lại thần chú để bảo vệ các con, đó là sự quyến rũ của người phụ nữ. Không có câu thần chú hay phép thuật nào có thể chống lại sức mạnh này, vì thế, các con hãy bảo trọng.
Các hoàn cảnh và sự việc xảy ra (đối tượng tinh thần) tác động vào tâm trí ta làm nảy sinh các mong muốn: mong muốn có của cải quý giá, mong muốn được giàu có, và luôn luôn khao khát, kiếm tìm hết thứ này đến thứ khác, đặt ra hết mục tiêu này đến mục tiêu khác không ngừng nghỉ. Loại tham lam này không quá mạnh mẽ hay sâu sắc nhưng cũng đủ để bạn mệt mỏi hoặc mất kiểm soát.
Tuy nhiên, khi ham muốn tình dục phát sinh, bạn sẽ ném tung hết tất cả những quy luật và nguyên tắc của bạn đi và trở nên mất kiểm soát. Bạn thậm chí có thể quên cả cha mẹ là những người đã sinh thành và nuôi dạy bạn lớn khôn!
Đức Phật dạy rằng đối cảnh, những hoàn cảnh và sự việc xảy ra, giống như một cái bẫy của Ác ma (Mara). Ác ma ở đây nên được hiểu là những gì làm hại đến chúng ta. Cái bẫy sẽ ràng buộc chúng ta khiến chúng ta không thoát ra được, giống như những chiếc bẫy của tay thợ săn dùng để bắt con mồi.
Một khi bị mắc bẫy, các con vật sẽ khốn khổ và vùng vẫy trong tuyệt vọng. Chúng nhanh chóng bị trói buộc và chỉ còn cách ngồi chờ tay thợ săn Ác ma đến bắt đi. Bạn đã bao giờ thấy chiếc bẫy chim chưa? Chiếc bẫy được giương lên trông có vẻ vô hại… và "bốp", nó nhanh chóng siết cổ chú chim xấu số! Chú chim càng vẫy vùng và cố bay thoát thì lại càng bị giữ chặt. Chú cố gắng bay hướng này rồi lại hướng kia nhưng vô ích, chú đã bị giữ chặt và chờ tay bẫy chim đến tóm gọn. Khi tay bẫy chim đến, chú vô cùng hoảng sợ và cố gắng thoát ra trong tuyệt vọng!
Cái bẫy của sắc, thanh, hương, vị, xúc và đối cảnh cũng được giương ra một cách tương tự. Khi chúng ta thiếu khôn ngoan và để cho mình bị sập bẫy, chúng ta sẽ bị trói buộc một cách nhanh chóng. Nếu bạn để cho ngoại cảnh và các giác quan điều khiển, bạn sẽ như một chú cá bị mắc câu. Khi người câu cá đến, dù bạn cố vùng vẫy thế nào đi chăng nữa, bạn cũng không thể thoát được.
Thực ra, khi bạn bị các giác quan điều khiển, tình trạng sẽ tệ hơn là một chú cá mắc câu vì cá chỉ bị mắc câu ngay miệng. Tình trạng của con người dính bén với lục trần giống như một chú ếch nuốt cả lưỡi câu vào bụng và chú sẽ thê thảm hơn nhiều so với chú cá mắc câu. Ví dụ một người uống rượu chưa bị hư gan, anh ta không biết bao giờ lá gan của mình sẽ bị hư và anh ta cứ tiếp tục uống để thỏa mãn cơn ghiền; cho đến khi anh ta phát bệnh và phải đau đớn khổ sở.
Một ví dụ khác là một người đi bộ trên đường đang cảm thấy khát khô cả cổ dưới cái nắng chói chang nóng bức và mong muốn có một ly nước để thỏa mãn cơn khát. Có người mang nước đến cho anh ta và nói “anh có thể uống nước này nếu muốn; ly nước trông hấp dẫn và ngọt lịm, mát mẻ, nhưng tôi xin cảnh báo trước điều này: nếu uống vào, anh sẽ gặp rắc rối to, anh sẽ bị ốm liệt giường hoặc là phải chết”. Thế nhưng người đàn ông khát nước không màng đến vì anh ta vừa trải qua một cuộc phẫu thuật và đã không hề nhấp một ngụm nước nào trong bảy ngày qua. Vì thế, cả người anh ta đang khô ran vì thiếu nước!
Các giác quan cũng làm cho con người ta khao khát cháy bỏng như người đàn ông khát nước kia. Đức Phật dạy rằng sắc, thanh hương vị xúc và đối cảnh rất nguy hiểm. Chúng đều có thể là cái bẫy chết người cho những người đang trên đường tu đạo. Nhưng cũng như người đàn ông trong cơn khát cùng cực của mình, anh ta không lắng nghe và bất chấp tất cả vì anh ta đang khát đến cháy khô cả cổ và tâm anh ta đang gào thét để có được nước uống: “Hãy cho tôi nước uống, cho dù có chết đi hay đau đớn khổ sở đến cùng cực nữa thì cứ mặc kệ. Hãy để tôi uống nước đã!” Rồi anh ta cầm lấy ly nước uống ngon lành, cảm thấy rất thỏa mãn và hài lòng. Sau khi đã thỏa mãn cơn khát, anh ta rũ người ra và ốm liệt giường. Anh ta đã không thể dừng lại, không thể lắng nghe tiếng nói của sự khôn ngoan hay các lời khuyên vì anh bị sự thèm khát trong tâm áp đảo.
Đây là cách một người bị ngập chìm trong những thú vui của các giác quan. Anh ta say sưa uống lấy sắc, thanh, hương vị, xúc và đối cảnh bên ngoài. Chúng trông rất ngọt ngào, hấp dẫn và tuyệt vời. Anh ta ngây ngất hưởng thụ chúng cho đến một ngày nhận thấy mình bị mắc kẹt và chết dần chết mòn một cách đau đớn khổ sở trong những chiếc bẫy êm ái đó một cách vô vọng.
Còn tiếp
Việt Dịch: Diệu Liên Hoa
Trích Từ Quyển: Everything Is Teaching Us – Ajahn Chah