Vua Pasenadi (Ba-tư-nặc)

43. KINH CHUYỆN HÒN NÚI ĐẸP

(Tiền thân Pabbatupatthara)

(Kinh số 195, Phẩm Ruhaka, Chương 2, Tập 5, Tiểu bộ kinh)

Câu chuyện này, khi ở Jetavana, bậc đạo sư kể về vua Pasenadi. Có tiếng đồn một vị đại thần thông dâm trong nội cung. Vua cho điều tra, biết được sự việc ấy có thật, liền đi đến Jetavana, đảnh lễ bậc đạo sư và thưa:

- Bạch Thế Tôn, nay trẫm phải làm gì với nó?

Bậc đạo sư hỏi:

- Thưa đại vương, đại thần ấy có giúp ích đại vương không, và đại vương có thương nữ nhân ấy không?

Vua đáp:

- Bạch Thế Tôn, đại thần ấy đã giúp ích nhiều cho trẫm, vị ấy cai quản toàn bộ triều đình, và trẫm yêu nữ nhân ấy.

Khi nghe nói vậy, bậc đạo sư nói:

- Thưa đại vương, khi những người hầu cận có lợi ích cho mình và khi các nữ nhân được thương yêu thì không có thể hại họ được. Thuở xưa, các vua nghe theo lời các bậc hiền trí đã giữ một thái độ thản nhiên đối với các việc như vậy.

Rồi theo lời yêu cầu của vua, bậc đạo sư kể câu chuyện quá khứ.

***

Thuở xưa, khi vua Brahmadatta trị vì ở Baranas, Bồ-tát sanh ra trong gia đình vị đại thần, khi trưởng thành trở thành vị cố vấn cho vua trong các vấn đề thế sự và thánh sự. Bấy giờ có một đại thần thông dâm trong nội cung. Khi biết được sự việc này, vua suy nghĩ: “Viên đại thần giúp ích nhiều cho ta, và ta yêu nữ nhân ấy, nên ta không thể làm hại hai người này được. Ta hãy hỏi vị đại thần hiền trí. Nếu cần phải kham khẫn, ta sẽ kham nhẫn; nếu không cần, ta sẽ không kham nhẫn”. Vua truyền mời Bồ-tát đến, rồi hỏi:

- Thưa bậc hiền trí, trẫm muốn hỏi một câu.

- Thưa đại vương, xin hãy nói đi và thần sẽ trả lời.

Vua liền hỏi qua bài kệ đầu:

Trải dài hòn núi đẹp,

Có hồ nước trong xanh,

Biết sư tử bảo vệ,

Chó rừng uống nước lành.

Nghe bài kệ, Bồ-tát suy nghĩ: “Chắc hẳn có đại thần thông dâm trong nội cung” và đọc bài kệ thứ hai:

Tất cả loài có chân,

Ðều uống nước sông lớn.

Sông vẫn là con sông,

Nếu quý, hãy kham nhẫn.

Bậc đại sĩ khuyên bảo vua như vậy. Vua vâng theo lời chỉ dạy của Bồ-tát và nói:

- Chớ làm tội lỗi như vậy nữa.

Rồi vua tha thứ cho hai người. Từ đấy về sau họ không làm như vậy nữa. Còn vua trọn đời làm các công đức như bố thí v.v..., và khi mạng chung, vua đi lên thiên giới làm đông đảo hội chúng chư thiên.

Sau khi nghe pháp thoại này, vua Pasenadi đã tha thứ cho cả hai người ấy và giữ thái độ thản nhiên.

***

Sau khi kể pháp thoại này, bậc đạo sư nhận diện tiền thân:

- Lúc bấy giờ, vua là Ananda, còn vị đại thần hiền trí là ta vậy.