Tịnh Độ Cảnh Ngữ

Song, một pháp niệm Phật vẫn có nhiều môn, nói gọn không ngoài bốn loại:

1. Niệm Thật tướng Phật: tức là lý tánh bản giác, như kinh Đại Tập đã nói rõ.

2. Niệm pháp môn của Phật: tức là nhiều loại Tam-muội, như các kinh Đại thừa đã nói rõ.

3. Niệm tướng hảo của Phật: tức là thân tướng thắng và liệt, như kinh Quán Vô Lượng Thọ đã nói rõ.

Ba cách niệm Phật này tuy là thù thắng nhưng chẳng phải là phương tiện kỳ lạ. Bởi vì cần phải thấu suốt Sự Lý, đạt sâu cảnh Quán; ở hàng thượng trí còn khó làm được, nơi kẻ độn căn thì tuyệt phần.

4. Niệm danh hiệu Phật: tức là nhất tâm trì danh, như tiểu bản kinh Di-đà đã nói rõ. Chỉ một môn này nhờ nguyện lực thù thắng của đức Phật, bất luận là có trí, không trí, căn cơ thượng trung hạ, chỉ chấp trì danh hiệu nhất tâm không loạn trong bảy ngày, thậm chí một ngày, tức là nhiều thiện căn phước đức nhân duyên, liền được Phật A-di-đà và Thánh chúng tiếp dẫn và được tất cả chư Phật trong mười phương hộ niệm.

Đức Phật ấy vốn có thệ nguyện: “Nếu có chúng sinh muốn sinh về cõi nước tôi, hết lòng tin tưởng mến thích, chí tâm xưng niệm cho đến mười niệm, nếu không được vãng sinh tôi nguyện không thành Chánh Giác”.

Đó là phương tiện kỳ lạ chẳng thể nghĩ bàn. Chỉ vì kỳ lạ cho nên thù thắng.

Tịnh độ cũng có bốn loại:

1. Cõi Thường Tịch Quang: nơi cư trú của bậc Thánh nhân đạt đến quả vị cùng tột, đoạn trừ hết Vô minh hoặc[1] mới được sinh về đây.

2. Cõi Thật Báo Vô Chướng Ngại: Nơi cư trú của hàng Bồ-tát địa trụ Biệt giáo, Viên giáo trở lên, đoạn trừ Trần sa hoặc[2] mới được sinh về nơi đây.

3. Cõi Phương Tiện Hữu Dư: nơi cư trú
của hàng Thánh nhân Tứ quả[3], Bồ-tát Tam hiền Biệt giáo và Bồ-tát Thập tín Viên giáo, đoạn trừ Kiến Tư hoặc[4] mới được sinh về nơi đây.

Ba loại Tịnh độ này tuy là thù thắng nhưng chẳng phải phương tiện kỳ lạ. Bởi vì cần phải đoạn trừ vọng hoặc mới được sinh về; thì đồng với sự vượt khỏi ba cõi theo chiều dọc.

4. Cõi Phàm Thánh Đồng Cư: nơi hàng Thánh hiền Quyền thật và phàm phu ở chung. Chỉ có Tịnh độ này nhờ sức mạnh nhiếp thọ của chư Phật nên chẳng cần đoạn trừ vọng hoặc, còn mang nghiệp mà được vãng sinh.

Chỉ cần tín, nguyện dẫn đường phía trước, đạo cảm ứng qua lại, nghiệp chướng nhẹ lần mà thoát khỏi nỗi khổ luân hồi. Lại ở ngay nơi cõi Đồng Cư An Dưỡng này tiện lợi tiến thẳng đến cõi Phương tiện Thật Báo và Tịch Quang. Thế nên, người trí thì có thể nhanh chóng đạt đến chỗ thanh tịnh bốn cõi, mà kẻ ngu cũng có thể vượt khỏi ba cõi theo chiều ngang, không phiền tu cửu thứ đệ định[5], chẳng đợi qua ba A-tăng-kỳ[6] mới chứng quả.

Đó là phương tiện kỳ lạ chẳng thể nghĩ bàn, chỉ vì kỳ lạ nên thù thắng.

Pháp môn tối thắng đặc biệt kỳ lạ như vầy, từ nơi Ấn Độ xa xăm, đức Phật Thích-ca đã ân cần khuyên dạy. Các đức Như Lai nhiều như cát sông Hằng, đều hiện tướng lưỡi rộng dài khen ngợi ở khắp cõi nước mười phương, lẽ nào lại lừa dối ta sao?

Luận Tỳ-bà-sa[7] của Ngài Long Thọ nói: “Phật pháp có vô lượng môn, như những con đường ở thế gian có khó có dễ, đi bộ thì khó ngồi thuyền bè thì dễ. Muốn dễ đi mau đến phải nên niệm Phật, phải nên xưng danh hiệu Phật A-di-đà thì mau được đạo giác ngộ Chân Chánh Vô Thượng”.

Luận Thập Nghi[8] của Đại sư Trí Giả nói: “Ở đời ngũ trược[9] cầu quả vị không thối chuyển rất khó được, ví như người què đi bộ một ngày không quá mấy dặm. Nếu tin Niệm Phật Tam-muội nương nguyện lực của đức Phật ấy nhiếp trì, chắc chắn được vãng sinh, như ngồi thuyền gặp gió xuôi, chỉ trong khoảnh khắc vượt xa ngàn dặm. Lại như kẻ thấp hèn theo vua Chuyển Luân[10] một ngày một đêm đi khắp tứ thiên hạ. Đó chẳng phải do tự lực mà bởi sức mạnh của vua Chuyển Luân, giống như đi xe ở thế gian”.

Người tu Thiền trực chỉ phần nhiều đả kích Tây Phương, nói rằng pháp môn này chuyên thâu nhiếp kẻ độn căn thấp kém. Nếu có thể một nhảy vào thẳng địa vị Phật thì đâu nhờ tha lực. Họ chẳng xét Bồ-tát Văn-thù, Phổ Hiền, Mã Minh, Long Thọ cùng Thiền sư Trí Giả, Trí Giác ở cõi này đều phát nguyện vãng sinh. Vậy các Ngài đều thuộc về độn căn hay sao?

Thế Tôn ở trên hội Bảo Tích khuyên phụ vương Tịnh Phạn và sáu vạn người dòng họ Thích nguyện sinh về Tịnh độ. Vậy họ đều là hạng thấp kém hay sao?

Pháp môn Tịnh độ này chẳng nhờ phương tiện, mà tự được khai ngộ tâm tánh. Sao lại có con đường tắt đến thế! Vừa mới sinh vào thai sen liền bước lên địa vị Bất thối[11]. Tại sao lại cho là việc nhỏ nhặt?

Đến như bậc đã ngộ tâm tông như ngài Quy Sơn mà còn nói trong Văn Cảnh Sách: “Đời đời nếu không lui sụt, thì có thể thành tựu quả vị Phật”. Sự khó dễ, mau chậm rõ ràng, có thể biết được.

Vậy mà người học ở thế gian hoặc nghi ngờ, chê bai, xem thường hoặc chẳng ưa nói đến pháp môn Tịnh độ. Những người như thế thật quá sai lầm!

*

[1] Vô minh hoặc: cội gốc mê lầm che lấp thể tánh chân thật, là căn bản của tất cả phiền não. Vô minh hoặc này chỉ có hàng Bồ-tát mới biết rõ và đoạn hết, nên còn gọi là Biệt hoặc.

[2] Trần sa hoặc: lấy bụi cát để ví dụ cho sự mê lầm trong tâm của phàm phu nhiều vô số. Cho nên Bồ-tát phải học các pháp Phật nhiều như số cát sông Hằng mới phá trừ được những mê lầm (hoặc) này.

[3] Tứ quả: bốn quả vị mà hàng Thanh-văn thuộc Tiểu thừa chứng được. Giai đoạn theo thứ lớp là: 1. Quả Dự Lưu; 2. Nhất Lai; 3. Bất Hoàn và 4. A-la-hán.

[4] Kiến tư hoặc: gồn Kiến hoặc và Tư hoặc. Những sự thấy biết và nhận thức một cách sai lầm, trái với chánh pháp gọi là Kiến hoặc, các điều suy tư, phán đoán, quyết định sai lầm chẳng đúng với chánh pháp thì gọi là Tư hoặc.

[5] Cửu thứ đệ định: Tứ thiền, Tứ vô sắc định và Diệt tận định. Chín loại Thiền định chẳng xen tạp tâm khác vào, lần lượt theo thứ tự từ một định vào một định.

[6] A-tăng-kỳ: một đơn vị số lượng của Ấn Độ, là số cực lớn chẳng thể tính đếm được. Theo cách tính thì một A-tăng-kỳ có một nghìn vạn vạn vạn… triệu.

[7] Luận tỳ-bà-sa: gồm 14 quyển, do ngài Thi-đà-bàn-ni soạn, ngài Tăng-già-bạt-trừng dịch vào đời Phù Tần, được xếp vào Đại Chánh Tạng, tập 28. Nội dung luận này giải thích rộng pháp tướng của Thuyết Nhất Thiết Hữu Bộ.

[8] Luận Thập Nghi: một quyển, soạn vào đời Tùy, được xếp vào Đại Chánh Tạng, tập 47.

Nội dung tác phẩm y cứ vào pháp môn vãng sinh Tịnh độ A-di-đà mà nêu ra mười câu hỏi, sau đó theo thứ tự giải đáp.

[9] Ngũ trược: năm thứ cặn đục khởi lên trong Kiếp giảm.

Theo thuyết của kinh Bi Hoa 5, Pháp Uyển Châu Lâm 98, ngũ trược chỉ cho:

1. Kiếp trược (Kalpakasaya): vào thời kiếp giảm, lúc tuổi thọ con người rút ngắn còn 30 tuổi thì nạn đói kém xảy ra, lúc giảm còn 20 tuổi thì nạn bệnh tật xảy ra, lúc giảm còn 10 tuổi thì nạn chiến tranh xảy ra, tất cả chúng sinh trong thế giới đều bị hại.

2. Kiến trược (Drstikasaya): chánh pháp đã diệt, tượng pháp dần dần khởi, tà pháp bắt đầu sinh, tà kiến tăng mạnh, làm cho con người không tu tập pháp lành.

3. Phiền não trược (Klesakasaya): chúng sinh nhiều ái dục, tham lam bỏn sẻn, thích đấu tranh dua nịnh, dối trá, tiếp nhận tà pháp, nên tâm thần bị não loạn.

4. Chúng sinh trược (Sattvakasaya, còn gọi Hữu tình trược): chúng sinh phần nhiều độc ác, không hiếu kính cha mẹ, người lớn tuổi, không sợ quả báo ác, không tạo công đức, không tu huệ thí, không giữ gìn trai giới.

5. Mạng trược (Ayakasaya, còn gọi Thọ trược): thời xưa con người thọ tám vạn tuổi, đời nay do ác nghiệp tăng trưởng nên tuổi thọ giảm dần, người trăm tuổi rất hiếm.

[10] Vua Chuyển Luân: vị vua làm cho chánh pháp ngự trị ở thế gian, cai trị bốn châu chung quanh núi Tu-di. Cõi nước vị vua này trị vì giàu đẹp, nhân dân an lạc. Vua đi xe báu và có đầy đủ bảy báu: xe, voi, ngựa, minh châu, ngọc nữ, cư sĩ, binh đội và bốn đức: sống lâu, không bệnh tật, dung mạo đẹp đẽ và kho báu dồi dào.

[11] Bất thối: không thối chuyển, chỉ sự tu hành không lui sụt cho đến khi thành Phật.